Prolaktin hormonu (PRL), beyindeki hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan bir hormondur. Bu hormon annelik içgüdüsü olarak da biliniyor. Ayrıca süt hormonu da denir. Bu makalemizde prolaktin hormonu yüksekliği ve düşüklüğü, belirtileri, tedavisi ve diğer bağlantılı durumlardan bahsedeceğiz.
Prolaktin Hormonu Nedir?
Prolaktin hormonu beyinde yer alan hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Kadınlarda hamilelik boyunca meme bezlerinin gelişimini ve doğumdan sonra süt üretimini sağlayan hormondur. PRL, beynin alt kısmında yer alan nohut boyutunda olan hipofiz bezinden salgılanan bir tür hormondur. Temel işlevi hamileliğin 8.haftasından itibaren meme bezini olgunlaştırarak anne adayını süt üretimine hazır hale getirmektir. Gebelik ve lohusalık dönemi boyunca PRL seviyesi yüksek kalır. Aynı zamanda yumurtlama ve bundan ötürü adet döngüsünün kesilmesinden de sorumludur. Prolaktin hormonunun gebelik ve emzirme dönemi boyunca hipofiz bezinden düzenli olarak salgılanması, FSH ve GnRH hormonlarının salgılanmasını durdurarak tekrar gebelik oluşumunu bir süre engeller. Yeni doğum yapan kadınların adet görmemesi ve tekrar gebe kalamamasının sebebi prolaktin salımının olmasıdır.
Prolaktin Hormonu Ne İşe Yarar?
Hamilelik döneminde kadınlarda süt salgı bezinin gelişmesinde ve annelik içgüdüsünün ortaya çıkmasında etkilidir. Hormonun yüksekliği ya da düşüklüğü gebeliği etkiler. PRL olarak da kısaltılabilen bu hormonun kadınlardaki normal seviyesi yaklaşık olarak 15 ile 25 µg/L, erkeklerde ise değerinin yaklaşık olarak 5 ile 10 µg/L olması gerekiyor.
Prolaktin Hormonu Yüksek İse Ne Olur?
Bu durumu bilim uzmanları hiperprolaktinemi olarak adlandırıyor. PRL hormonu lohusalık döneminde iki hormonu etkiliyor. Bunlardan biri FSH diğeri ise GnRH. Bu iki hormonun lohusalık döneminde üretimini engeller ve yumurta gelişimi devam edemez.
Lohusalık dönemi dışında prolaktin seviyesi yüksek ise yine bu iki hormonu baskılayarak yumurta gelişimini durdurur ve kişi hamile kalamaz ya da regl döneminde düzensizlik yaşar. Bu yüzden kandaki PRL seviyesi hamile kalmak isteyen bireyler için çok önemlidir ve kontrolleri aksatılmamalıdır.
PRL yüksekliği gebe olmayan kişilerde yumurta üretimini keser ve gebe kalamama, adet düzensizliği gibi problemler ortaya çıkabilir. Süt hormonu yüksekliği belirtilerinden bazıları şunlardır: Vajinada kuruluk, kısırlık, erkeklerde meme büyümesi, erkeklerde tüy seviyesinde azalma, gebelik varlığı, gebelik haricinde memede şeffaf ya da beyaz akıntı süt gelmesi, adet düzensizliği ve ereksiyon bozukluğu örnek olarak verilebilir.
Prolaktin Hormonu Neden Yükselir?
Süt hormonu seviyesinin yükselmesinde birçok etken olduğu biliniliyor. Dar iç çamaşırı kullanımı, stres, uykusuzluk, akciğer kanseri, anoreksiya, meme travmaları, dengesiz beslenme, endokrinolojik problemler bunlardan bazılarıdır.
Bunlardan bazıları da şu şekilde sıralanabilir;
- Antidepressan ilaçlar
- Hipertansiyon ilaçları
- Bazı doğum kontrol hapları
- Tiroid hormon düşüklüğü
- Bazı kronik hastalıklar
- Hipofiz tümörü
Prolaktin Hormonu Yüksekliği Tedavisi Nasıldır?
Hormonun yüksekliğinde sebep önemlidir. Eğer buna kullandığınız bir ilaç sebep oluyorsa doktorunuz o ilacınızı kesmenizi isteyebilir ya da yerine başka bir ilaç verebilir. Onun dışında prolaktin hormonu yüksekliğinde ilaç tedavisi kullanılmaktadır.
Prolaktin Hormonu Yüksekliği Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Nelerdir?
- Kabergolin
- Bromokriptin
- Kinagolid
Eğer hastalığın nedeni bir tümör ise ve ilaç tedavisi işe yaramıyorsa doktorunuz ameliyat önerebilir.
Prolaktin Hormonu Düşük İse Ne Olur?
Süt hormonu düşüklüğü nadir görülen olaylardandır. Epifiz bezinin yeteri kadar hormon salgılayamaması, bağışıklık sistemi bozuklukları hormon seviyesini düşürebilir. PRL hormonu seviyesi düştüğünde yeterli süt üretimi olamaz, yumurtalık faaliyetleri düşer, erkeklerde ise erken boşalmaya neden olur.
Prolaktin Hormonu Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur?
Bu durumu bilim uzmanları hipopituitarizm olarak adlandırıyor. Hormon seviyesinin düşüklüğünde etkili bir ilaç tedavisi yoktur. Düşüklüğünün sebebi araştırılır ve düşüklüğüne sebep olan etkenlerden uzak durulması gerekir.
Prolaktin Yüksekliği Kaç Olursa Tehlikelidir?
Prolaktinin her zaman yüksekliği bir problem olduğunu gösterir. Düşüklüğünde ise genellikle bir problem oluşturmaz. 30 ng/ml’nin üzerindeki değerler yüksek sayılmakla beraber genellikle 100 ng/ml’nin üzerindeki değerler tehlikeli olabilir. Ancak bu yükseklik ciddi bir sağlık problemi veya tehlike oluşturmaz. Genellikle ilaç tedavisi ile seviyeler normale gelir. Çok nadiren ilaçla düzelmez ve ameliyat gerektirebilir.
Prolaktin Hormonu Kadınlarda Kaç Olmalıdır?
Kadınlarda süt hormonunun normal sınırları 10-25 ng/ml arasındadır. Hafif yüksekliği durumunda genellikle bir sağlık problemi oluşturmaz ve tedavi gerektirmez. Ancak hastanın infertilite problemi varsa o taktirde hafif yükseklik de olsa tedavi edilmesi gerekebilir.
Prolaktin Hormonu Yüksekliği Kilo Aldırır Mı?
Prolaktin yüksekliği olan kadınlarda diğerlerine göre kilo alma daha fazla olabilir. Bu özellikle tiroid hormonunun düşük olması nedeniyle olur. Tiroid hormonu düşük olan kadınlarda metabolizma yavaşlar, hareketsizlik daha fazla görülür. Buna bağlı kilo alımı yaşanabilir.
Prolaktin Hormonunun Yükseldiği Nasıl Anlaşılır?
PRL hormonunun yüksekliği her zaman belirti vermez. Çoğunlukla adet düzensizliği nedeniyle gelen kadınlarda yapılan testlerde hormon yüksekliği tesbit edilir. Bu hastalarda göğüslerde gerginlik, cinsel istekte azalma gibi problemler de görülebilir. Ancak hormon bozukluğu olan kadınların çoğunluğu başka nedenlerle yapılan hormon testleri sonucunda tesbit edilir.
Prolaktin Testi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Prolaktin testinin doğru sonuç vermesi için en uygun zaman sabah saatleridir. Saat 10-11 arasında yapılması daha uygun ve doğru olacaktır. Test öncesindeki gün cinsel ilişki yaşanmaması önemlidir.
Prolaktin Hormonu İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Hormon bozukluğu olan kadınlarda genellikle adet düzensizliği olur. Bu nedenle kadınların bir kadın hastalıkları uzmanına başvurmaları daha uygun olacaktır. Yine PRL seviyelerinde yükseklik tesbit edilen kadınların takiplerini de jinekoloji merkezlerinde yaptırmaları gereklidir. Başka hormonlarla ilgili bozukluk saptanacak olursa endokrinoloji bölümü ile birlikte hasta değerlendirilebilir. Eğer hipofiz tümörü tesbit edilecek olursa ve ilaç tedavisi ile sonuç alınamazsa beyin cerrahisi bölümü ile de hasta konsülte edilebilir.
Prolaktin Evde Nasıl Düşürülür?
Prolaktin hormonunu evde bitkisel tedavilerle düşürmek mümkün değildir. Gerekli olan kadınlarda ilaç tedavisi ile düşürülebilir. Bunun yanında etkileyebilecek diğer hormon bozuklukları da düzeltilecek olursa yükseklik bazen kendiliğinden düzelebilir. Süt hormonu yüksekliğine neden olan ilaç kullananlarda veya hastalık olanlarda gerekli düzeltmelerle seviyeler düşürülebilir.
Prolaktin Hormonunu Yükselten Yiyecekler Nelerdir?
Karalahana, ıspanak, semizotu, marul, maydonoz gibi gibi yeşil sebzeler fitoöstrojen adı verilen ve östrojen benzeri maddeler içermektedir. Aşırı tüketiminde bazen hafif prolaktin yükselmelerine neden olabilir. Bu nedenle yükseklik tesbit edilen kadınlarda beslenme sırasında sıklıkla tüketilen yiyecekler de sorgulanmalıdır.
Prolaktin Kaç Olursa MR Çekilir?
Prolaktin seviyesi 100 ng/ml’nin altında olanlarda genellikle MR çekilmesine gerek yoktur. Bu hastalarda genellikle sella grafisi denen düz röntgen filmi çekilir. Ancak bu değerin üstünde olanlarda mutlaka MR ile değerlendirilmesi ve hipofiz tümörünün varlığı araştırılmalıdır. Ancak bu noktada çok tedirgin ve panik olmayınız. Hipofiz tümörü genellikle iyi huyludur ve pek çok hastada herhangi bir problem oluşturmaz.
Prolaktin Hormonu Yüksek Olan Hamile Kalabilir Mi?
PRL hormonunun yüksekliği diğer hormonları da etkileyeceği için hamile kalmayı engelleyebilir. Özellikle yumurtlamayı bozarak hamile kalmayı geciktirmekte veya engellemektedir.
Prolaktin Yüksekliği Uyku, Yorgunluk, Saç Dökülmesi, Baş Ağrısı ve Depresyon Yapar Mı?
Prolaktin hormonu yüksek olan kadınların daha yorgun oldukları ve diğer kadınlara göre daha fazla uyudukları söylenmektedir. Yine bu kadınlarda depresyon ve saç dökülmesi sıklığı daha fazladır. Ancak bu belirtileri oldukça nadirdir. Genellikle pek çok hastada bir problem yaşanmaz. Hormon seviyeleri çok yüksek olan ve hipofizde beraberinde makroadenom adı verilen büyük hipofiz tümörü olanlarda baş ağrısı ve görme bozuklukları olabilir.
Adet Öncesi Prolaktin Yükselir Mi? Prolaktin Testi Adetliyken Yapılır Mı?
Prolaktin hormonu adet öncesi ve adet döneminde yükselmez. Adet siklusu boyunca çok fazla farklılık göstermez. Sadece adet ortası dönemde minimal bir yükseklik olabilir. Bunun dışında genellikle hormon seviyelerinde çok fazla değişiklik olmaz. Hamileliğin son aylarında ve lohusalık döneminde hormon genellikle yüksektir. Yine de minimal farklılıkların neden olacağı yanlışlıkları engellemek için özellikle infertil kadınlarda adetli dönemde ve aç karna bakmak önemlidir.
Prolaktin Testi Tok Karnına Yapılır Mı?
Prolaktin hormonu yenilen yiyeceklerden etkilenebilir. Bu nedenle hastanın tok olmaması, kan vermek için aç karna gelmesi önerilir.
Prolaktin Hormonu Kendi Kendine Düşer Mi?
PRL hormonu herhangi bir ilaca veya sağlık problemine bağlı ise bunlar düzeltilmeden kendi kendine düşmez. Yine özellikle tiroid hormonu bozukluğunda da seviyeleri yükselmektedir. Bu nedenle öncelikle tiroid hormonunda mevcut olan bozukluğun giderilmesi bazen prolaktinin kendi kendine düşmesini sağlayabilir.
Prolaktin Hormonu Yumurtlamayı Engeller Mi?
Prolaktin yüksekliği hipofizden salınan gonadotropin adı verilen yumurtlama hormonlarının salınımını bozabilir. Bu salgılanmadaki bozulma elbette yumurtlamayı da engelleyecek ya da yetersiz hale getirecektir. Bu nedenle özellikle tüp bebek tedavisi örecek kadınlarda öncesinde hormon düzeylerinin normale indirilmesi daha fazla yumurta gelişmesini sağlayacaktır.
Hangi İlaçlar Prolaktin Yüksekliği Yapar?
Özellikle antidepressan ilaçlar süt hormonu yüksekliğine neden olurlar. Bunun yanında hipertansiyon ilaçları ve doğum kontrol hapları da hormon yüksekliğine neden olabilir.
Cinsel İlişki Prolaktin Yükseltir Mi?
Cinsel ilişki sırasında bir miktar prolaktin yükselmesi olabilir. Ancak belirgin bir yükselme ve buna bağlı belirtiler genellikle yaşanmaz.
[…] aşırı üretimi) durumlarında infertilite riski artabilir. Bu hormonun bozuklukları bazen prolaktin hormonu bozuklukları şle […]