Endometriozis ve çikolata kisti, kadınlarda kısırlığa neden olabilir. Değişik mekanizmalarla hamile kalmaya engel teşkil edebilir. Çikolata kisti olup hamile kalanların bir kısmı kendiliğinden gebe kalırken, büyük bir kısmında aşılama ya da tüp bebek tedavisi gerekmektedir. Acaba endometriozis ya da çikolata kisti kısırlık yapar mı, hamileliği nasıl engelliyor, bu konuları açıklayalım.

Endometriozis Nedir?

Endometriozis, rahim iç zarını oluşturan endometrial dokunun uterusun dışında yerleşmesi ve büyümesidir. Endometriozis rahiminizin, yumurtalıklarınızın ve tüplerinizin dış yüzeyinde ve hatta mesanenizde veya bağırsaklarınızda büyüyebilir. Bu doku dokunduğu yapıları tahriş ederek bu organlarda ağrı ve yapışıklıklara neden olabilir. Dünya genelinde yaklaşık olarak 176 milyon kadını etkilemekte olan yaygın bir hastalık olmasının yanında, bilinirlik oranı ise oldukça düşüktür. Hastalık her yaş grubunda bulunan kadın bireyleri etkileyebilme olanağına sahip olmasının yanında en fazla 30 ve 40’lı yaş grupları arasında görülmektedir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Nedenleri Nelerdir?

Hastalığı kesin olarak etkileyen tek bir faktörden bahsetmek imkansızdır ancak hastalığın gelişmesinde rol oynayan faktörler şunlardır:

Genetik Faktörler: Hastalık aile içinde genetik olarak aktarılma eğilimi göstermektedir. Bazı etnik gruplar diğerlerine göre daha az etkilenmektedir. Kişinin ailesinde herhangi bir bireyde çikolata kisti hastalığı var ise, bu kişide hastalığın görülme riski, normal popülasyona nazaran çok daha yüksektir.

Ters Yöne Menstürasyon Olması: Adet kanaması ile birlikte, rahmi kaplayan endometrium tabakası vajina yolu ile beraber vücuttan atılmaktadır. Eğer geriye doğru bir kanama olur ise endomatrial tabaka fallop tüplerinden karın boşluğuna kadar akarak buradaki herhangi bir organa yerleşip, endometriozise sebebiyet verir.

Bağışıklık Sistemindeki Defektler: Bağışıklık sisteminde bulunan herhangi bir problem sebebiyle, vücudun hastalık ve enfeksiyonlara karşı doğal savunmaları sırasında sorunlar olması sebebi ile çikolata kisti oluşumuna davetiye çıkarmaktadır.

Hematojen ve Lenfatik Yayılım: Kan dolaşımı ya da lenfatik sistem yolu ile endometrium dokuları vücudun çeşitli bölgelerine yayılması sonucu organlara yerleşerek çikolata kisti oluşumuna neden olabilir.

Bu durumların hiçbiri aslında çikolata kistinin oluşumunun neden olduğunu tam olarak açıklayamamaktadır. Ancak, durum yukarıdaki faktörlerin birkaçının bir araya gelmesiyle açıklanmaktadır.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Belirtileri Nelerdir?

Çikolata kisti oluşumuna sahip bireyler arasında en sık görülen belirti, genel olarak adet dönemleri ile doğrudan ilişkili olan kasık ağrısıdır. Her ne olursa olsun bazı kadınlar adet dönemlerini sancılı geçirse de çikolata kisti olan bireylerde çok daha şiddetli bir ağrı söz konusudur. Ağrının şiddeti zaman içerisinde artabilmektedir. Çikolata kisti olanlarda görülen en yaygın belirtiler ise şunlardır:

  • Ağrılı Adet Dönemleri: Çikolata kisti durumlarında görülmekte olan en sık belirti ağrılı adet dönemleridir. Pelvik ağrıları ve kramplar genel olarak adet kanaması öncesinde başlamaktadır ve siklus süresi boyunca birkaç gün devam etmektedir. Ayrıca bu ağrıya bel ve karın ağrısı da eşlik edebilmektedir.
  • İlişki Sırasında Ağrı: Çikolata kisti bulunan kişiler ilişki esnasında veya sonrasında ağrı hissetmektedir.
  • Büyük Abdest veya İdrara Çıkma Sırasında Ağrı: Daha çok adet dönemlerinde belirginleşmekte olan dışkılama veya idrar sırasında duyulan ağrı, çikolata kisti belirtilerinden de birisi olabilir.
  • Kısırlık: Çikolata kisti, genel olarak, ilk kez kısırlık sebebi yüzünden tıbbı yardım almak isteyen bireylerde teşhis edilmektedir.
  • Aşırı Kanama: Bazı zamanlarda adet dönemlerinde aşırı kanama veya dönemler arası anormal birtakım kanamalar gözükmektedir.
  • Diğer Belirti ve Bulgular: Özellikle adet dönemleri yaklaşırken veya adet dönemi içerisindeyken artan yorgunluk hissi, ishal, kabızlık, şişkinlik ve bulantı gibi bazı belirtiler baş göstermektedir.

Ancak ağrının ciddiyeti, çikolata kistinin derecesinin güvenilir bir ölçütü olmayabilir. Çikolata kistinde ağır belirtiler yaşayıp küçük boyutta çikolata kistine sahip olanlar da olabilir, hafif belirtiler gösterip büyük kiste sahip olanlar da.

Endometriozis Olup Olmadığını Nasıl Anlarım?

Endometriozisi olan pek çok kadında, özellikle adet sancısı veya cinsel ilişki nedeniyle pelvik veya karın ağrısı vardır. Bazı kadınların hiçbir semptomu yoktur. Endometriozis hamile kalmayı zorlaştırabilir. Aslında, kısır kadınların %30 ila %50’sinde endometriozis vardır. Bazen endometriozis yumurtalık içinde büyüyebilir ve bir kist (endometrioma) oluşturabilir. Bu genellikle diğer endometriotik dokulardan farklı olarak ultrasonda görülebilir. Endometriozunuz olup olmadığını kesin olarak anlamanın tek yolu laparoskopi adı verilen cerrahi bir prosedürdür.

Endometriozis Kısırlığa Neden Olur Mu?

Endometriozisiniz varsa hamile kalmanız daha zor olabilir. Endometriozisli kadınların %30 ila %50’si kısırlık yaşayabilir. Endometriozis doğurganlığı çeşitli şekillerde etkileyebilir:

  • Yapışıklıklara bağlı pelvisin bozuk anatomisi nedeniyle yumurtlama olsa dahi tüpler yumurtayı yeterince tutamayabilir.
  • Tüplerde oluşan yapışıklıklar ya da hasarlara bağlı yumurtalar tüplerden rahim içine doğru ilerleyemez. Buna bağlı bu hastalarda dış gebelik riski de artmaktadır.
  • Yumurta sayısında ve kalitesinde ileri derecede düşme yaşanır.
  • Endometrium adı verilen rahim iç zarındaki bozukluklara bağlı embriyonun implantasyonunu engeller.
  • Birliktelik sonrasında kadın genital sistem içerisindeki spermler üzerinde toksik etki ile sperm sayısında ve hareketliliğinde azalma oluşur.
  • Bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı sperm ve yumurtaların periton içerisinde tahrip edilmesi artar.

Ameliyat sırasında doktorunuz endometriozisin miktarını, yerini ve derinliğini değerlendirebilir ve size bir “puan” verebilir. Bu puan, endometriozunuzun minimal, hafif, orta veya şiddetli olarak kabul edilip edilmediğini belirler. Bu puanlama sistemi hamilelik başarısıyla ilişkilidir. Önemli yapışıklıklara, tıkalı fallop tüplerine ve hasarlı yumurtalıklara neden olan şiddetli (Evre 4) endometriozisi olan kadınlar, gebe kalmada en fazla zorluğu yaşar ve genellikle ileri doğurganlık tedavisi gerektirir.

Çikolata Kisti Olup Hamile Kalan Var mı?

Çikolata kisti olup hamile kalan hastalar elbette vardır. Çikolata kisti hamileliği engelleyebilir. Yumurtalık dokusuna zarar vererek yumurtalıklardaki yumurta sayısını ve kalitesini düşürür. Bu nedenlerle çikolata kisti olanlarda hamilelik diğer kadınlara göre daha zor olacaktır. 2-3 cm çikolata kisti ile hamile kalanlarda genellikle henüz yumurtalıklar fazla hasar görmemiştir. Ancak 4-5 cm ve üzerindeki çikolata kistlerinde yumurtalıklarda hasar gittikçe artar.

 Endometriozis ve Çikolata Kisti Hastaları Hamile Kalabilir mi?

Endometriosiz ve Çikolata kisti hamile kalmaya tamamen engel olmaz ancak zorlaştırabilir. Özellikle büyük çikolata kistlerinde yumurtalıklardaki tahribata bağlı yumurta sayısında ve kalitesindeki düşüş bazı hastalarda gebeliği zorlaştıracaktır. Ancak endometriosiz derecesi ile hamilelik oluşma oranları arasında direkt ilişki yoktur. Bazen hafif endometriozisi olan ve çikolata kisti olmayan kadınlarda da hamilelik oluşması zor olabilir.

Endometriozis Nasıl Tedavi Edilir?

Endometriozisin gelişmesi ve büyümesi için kadınlık hormonu östrojene ihtiyacı vardır. Doğum kontrol hapları ve östrojeni azaltan veya bloke eden diğer ilaçlar ağrı semptomlarını iyileştirmede etkili olabilir. Gebe kalmak isteyen hastalar için, gebe kalma girişimlerinden önce tıbbi tedavi düşünülebilir, ancak bu tedavi genellikle gebelik oranlarını iyileştirmez.

Ameliyat sırasında endometriozis görülürse, doktorunuz endometriozis odaklarını cerrahi olarak yok edecek veya çıkaracaktır. Bu tedavi, normal anatominizi geri kazandıracak ve üreme organlarınızın daha normal çalışmasını sağlayacaktır. Özellikle endometriozis orta veya şiddetli aralıktaysa, cerrahi tedaviden sonra hamile kalma şansınız artar. Cerrahi ve tıbbi tedavinin kombinasyonu, aşılama tedavisi veya tüp bebek tedavisi yoluyla gebe kalmaya çalışan hastalarda faydalı olabilir. Genel olarak tedavi, her hasta için kişiselleştirilmelidir.

Laparoskopi ile çikolata kisti ameliyatı detayları için linki tıklayınız.

YORUMLAR

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir