Erkek infertilitesi ya da kısırlığı, erkekte kadın partnerinin hamile kalma şansını azaltan bir sağlık sorunudur. 100 çiftten 13’ü korunmasız cinsel ilişkiye girerek hamile kalamaz. Erkeklerde ve kadınlarda infertilitenin birçok nedeni vardır. Kısırlık vakalarının üçte birinden fazlasında sorun erkektedir. Bu genellikle sperm üretimi veya sperm iletimi ile ilgili sorunlardan kaynaklanır.
Erkek Üreme Sistemi Nasıl Çalışır?
Erkek testisleri, sperm denilen küçük üreme hücreleri yapar. Erkek üreme sistemi sperm üretir, depolar ve taşır. Seks sırasında boşalma normalde spermi kadının vücuduna iletir.
Vücudunuzdaki hormon denilen kimyasallar bunu kontrol eder. Sperm ve erkek cinsiyet hormonu (testosteron) her iki testiste yapılır. Testisler, penisin altındaki bir deri kesesi olan skrotumdadır. Sperm testislerden ayrıldığında, her testisin arkasındaki epididim adı verilen bir tüpe girerler.
Boşalmadan hemen önce, sperm epididimden başka bir tüp grubuna gider. Bu tüplere vas deferens denir. Her vas deferens, epididimden pelviste mesanenizin arkasına kadar uzanır. Boşaldığınızda, sperm prostat ve seminal veziküllerden gelen sıvı ile karışır. Bu meniyi oluşturur. Semen daha sonra üretradan geçerek penisten dışarı çıkar.
Erkek doğurganlığı, vücudunuzun normal sperm üretmesine ve bunları iletmesine bağlıdır. Sperm kadın partnerin vajinasına girer. Sperm, rahim ağzından rahme ve fallop tüplerine gider. Orada sperm ve yumurta buluşursa döllenme gerçekleşir.
Erkek İnfertilitesi Nedenleri Nelerdir?
Seyahat edebilen olgun, sağlıklı sperm yapmak birçok şeye bağlıdır. Sorunlar hücrelerin sperme dönüşmesini veya spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir. Skrotumun sıcaklığı bile doğurganlığı etkileyebilir. Erkek infertilitesi nedenleri şunlardır:
- Sperm sayı, hareket ve yapı bozuklukları
- Varikosel
- Retrograd Boşalma
- İmmünolojik Kısırlık
- Kanallarda tıkanıklık
- Hormonal bozukluklar
- Kullanılan bazı ilaçlar
Sperm Bozuklukları
En sık görülen problemler sperm sayı, hareket ve yapısıyla ilgilidir. Sperm:
- Tam olarak olgunlaşamaz
- Anormal şekilli olabilir
- Hareket bozuklukları olabilir
- Çok düşük sayılarda olabilir (oligospermi)
- Hiç olmayabilir (azoospermi)
Sperm sorunları, doğuştan sahip olduğunuz özelliklerden kaynaklanabilir. Yaşam tarzı seçimleri sperm sayılarını düşürebilir. Sigara içmek, alkol almak ve bazı ilaçları almak sperm sayılarını düşürebilir. Düşük sperm sayısının diğer nedenleri arasında uzun süreli hastalık (böbrek yetmezliği gibi), çocukluk çağı enfeksiyonları (kabakulak gibi) ve kromozom veya hormon sorunları (düşük testosteron gibi) bulunur.
Üreme sisteminin zarar görmesi spermin az olmasına veya hiç olmamasına neden olabilir. Sperm yokluğu (azoospermi) olan her 10 erkekten yaklaşık 4’ünde spermin geçtiği tüplerde bir tıkanıklık (tıkanma) vardır. Doğum kusuru veya enfeksiyon gibi bir sorun tıkanıklığa neden olabilir.
Varikosel
Varikosel, skrotumda şişmiş damarlardır. Her 100 erkekten 16’sında bulunurlar. Kısır erkeklerde daha sık görülürler (100 erkekte 40). Uygun kan drenajını engelleyerek sperm büyümesine zarar verirler. Varikosel, kanın dolaşımdan testislerinize geri akmasına neden olabilir. Testislerde ısı artışına ve zararlı maddelerin artmasına neden olan varikolsel durumunda sperm sayıları azalabilir.
Retrograd Boşalma
Retrograd boşalma, spermin penisten dışarı çıkmak yerine idrar torbasına doğru kaçmasıdır. Bu, mesanenizdeki kasların orgazm sırasında kapanmadığında olur. Menide normal sperm olabilir, ancak meni penisten salınmaz, bu nedenle vajinaya ulaşamaz.
Geriye doğru boşalmaya cerrahi, ilaçlar veya sinir sisteminin sağlık sorunları neden olabilir. Boşalma sonrası bulanık idrar ve daha az sıvı veya “kuru” boşalma belirtileridir.
İmmunolojik Kısırlık
Bazen bir erkeğin vücudu, kendi spermine saldıran antikorlar üretir. Antikorlar çoğunlukla yaralanma, ameliyat veya enfeksiyon nedeniyle yapılır. Spermin normal şekilde hareket etmesini ve çalışmasını engellerler. Antikorların doğurganlığı nasıl azalttığını henüz tam olarak bilmiyoruz. Spermin fallop tüpüne yüzmesini ve bir yumurtaya girmesini zorlaştırabileceklerini biliyoruz. Bu, erkek kısırlığının yaygın bir nedeni değildir.
Kanallarda Tıkanıklık
Bazen spermin geçtiği tüpler tıkanabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar, cerrahi (vazektomi gibi), şişlik veya gelişimsel kusurlar tıkanmaya neden olabilir. Erkek üreme sisteminin herhangi bir kısmı bloke olabilir. Tıkanma ile testislerden gelen sperm boşalma sırasında vücudu terk edemez.
Hormonal Bozukluklar
Hipofiz bezi tarafından üretilen hormonlar testislerde sperm üretimini sağlarlar. Çok düşük hormon seviyeleri, zayıf sperm üretilmesine neden olur.
Kromozomal Bozukluklar
Sperm DNA’nın yarısını yumurtaya taşır. Kromozomların sayısı ve yapısındaki değişiklikler doğurganlığı etkileyebilir. Örneğin erkek Y kromozomunda eksik parçalar olabilir.
İlaç Tedavisi
Bazı ilaçlar sperm üretimini ve işlevini değiştirebilir. Bu ilaçlar çoğunlukla aşağıdaki gibi sağlık sorunlarını tedavi etmek için verilir:
- Artrit
- Sindirim problemleri
- Anksiyete veya depresyon
- Enfeksiyonlar
- Yüksek kan basıncı
Erkek İnfertilitesi Tanısı Nasıl Konur?
Erkek doğurganlığının nedenlerini teşhis etmek zor olabilir. Sorunlar çoğunlukla sperm üretimi veya kanalların tıkanıklığı ile ilgilidir. Tanı tam bir öykü ve fizik muayene ile başlar. Doktorunuz kan testleri ve sperm testleri yapmak isteyebilir.
Doktorunuz çocukluk hastalıkları, mevcut sağlık sorunları veya sperm üretimine zarar verebilecek ilaçlar hakkında sorular soracaktır. Kabakulak, diyabet ve steroid kullanımı doğurganlığı etkileyebilir. Ayrıca alkol, tütün, esrar ve diğer uyuşturucu kullanımını sorgulanmalıdır. Radyasyona, ağır metallere veya böcek ilaçlarına maruz kalıp kalmadığınız sonuçları etkileyecektir. Bunların hepsi doğurganlığı etkileyebilir.
Ereksiyonla ilgili sorun yaşayıp yaşamadığınız da sorgulanması gereken önemli bir problemdir.
Fizik muayenede, penis, epididim, vas deferens ve testislerinizde sorun olup olmadığına bakılır. Varikosel tanısı fizik muayene ile kolayca bulunabilir.
Semen Analizi
Semen analizi infertilite tedavisi ve tanısında rutin bir laboratuvar testidir. Sperm sayısı, hareketliliği ve spermin yapısı hakkında önemli bilgilerin elde edilmesine yardımcı olur. Sperm sayıları anormal ise test çoğunlukla en az iki kez yapılır. Steril bir bardağa masturbasyon yaptırarak sperm alınır. Semen örneği incelenir. Semen analizi testlerinin sonuçları, gebe kalma (hamileliğe başlama) kabiliyetiniz hakkında bilgi verir.
Semen testi düşük sperm sayısı gösterse veya hiç sperm göstermese bile, bu kalıcı olarak kısır olduğunuz anlamına gelmeyebilir. Spermin büyümesi veya dışarı çıkmasını sağlayan kanallarla ilgili bir sorun olduğunu gösterebilir. Daha fazla test gerekebilir. Semen analizinde hiç sperm görülmese bile bu sayılan nedenlerle bazı hastalarda tedavi mümkün olabilir. Bu durumlarda mutlaka nir üroloji uzmanına görünmenizde fayda vardır.
Gerekli durumlarda bazen transrektal ultrason istenebilir. Bu ultrason ile kanalar veya seminal veziküller gibi yapıların zayıf oluşup oluşmadığını veya bloke olup olmadığını görebilir.
Erkek İnfertilitesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Erkek infertilitesi tedavisi bir üroloji uzmanı tarafından yapılır. Bazı vakalarda ameliyatsız tedavi sağlanırken, bazı vakalarda cerrahi gerekebilir. Bazı hastalarda hormon tedavisi ile sperm üretimi arttırılabilir. Varikosel olan erkeklerde mikro cerrahi ile varikosel tedavi edilir. Kanallarda tıkanıklık varsa cerrahi olarak açılabilecekse cerrahi uygulanabilir. Eğer cerrahi ile açılması zor olacaksa tıkanık olan kanallardan spermler iğne ile aspire edilebilir (TESA, MESA). Azospermisi olan erkeklerde ise sperm mikro cerrahi ile incelenerek sperm içerme ihtimali olan bölgelerden biyopsi alınır ve bu bölgelerden spermler ayıklanır (TESE).
Sperm sayısı çok düşük olan hastalarda tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Ancak sperm sayısı hafif ve orta derecede azalmış olanlarda aşılama tedavisi ile olumlu sonuçlar alınabilir.
Erkek infertilitesi olan çiftlerde, tüp bebek tedavisi gereken durumlarda, üroloji uzmanı ile beraber ekip olarak çalışmaktayız. Tüp bebek fiyatları için doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz.
[…] Erkek İnfertilitesi […]
[…] Erkek İnfertilitesi […]